روش مطالعه درس عربی اختصاصی ـ گروه انسانی

عربی ازجمله دروسی است که برای پاسخگویی کامل به سؤالات آن باید اطلاعات کاملی از اکثر مطالب کتاب داشته باشیم. خواندن یک درس یا مبحث  به تنهایی، هر چند به طور کامل، در زدن تستها به شما کمکی نخواهد کرد. اطلاعات شما در مورد ترجمه و قواعد دست به دست هم میدهند تا شما را به سمت پاسخ های صحیح هدایت کنند. عامل مهم دیگر در کنار این دو، توانایی درست خواندن عبارات است.
 
این امتیازی است که هم در ترجمه و هم در به کارگیری درست قواعد میتواند به شما کمک کند. تنها راه دستیابی به این توانایی، مطالعه دقیق کتاب هایتان است. اگر با کلمات و عبارات کتابها آشنا باشید، تقریباً 90درصد از عبارات استفاده شده در سؤالات را می شناسید.
 
به دلیل ضرورت وجود یک آگاهی جامع از قواعد، ترجمه و .... در عربی و  برای پیشرفت در پاسخگویی به تستها توصیه میشود، همواره زمان مطالعه عربی خود را به 4 بخش تقسیم کنید. قبل از آن باید گفت که لازم است از اولین روز برنامه ریزی درسی خود برای کنکور، تا آخرین روز، حتماً شبی 2 ساعت را برای مطالعه عربی وقت بگذارید. این بهترین حالت ممکن است.
 
ولی شما در تغییر این برنامه و تطبیق آن با شرایط مناسب حال خود، مختارید. به طوری که، مجموع ساعات مطالعه عربی شما در هفته از 12 ساعت کمتر نباشد.

این 2 ساعت را باید به این ترتیب بگذارید: 

از شروع کار تا زمانی که تسلط کافی بر قواعد عربی پیدا کنید، باید یک ساعت و 15 دقیقه صرف مطالعه جزوه قواعد خود کنید. برای اینکه وقتی به تستهای قواعد رسیدید، بتوانید در زمان معین شده، به طور صحیح به سؤالات پاسخ دهید، باید قواعد را به طور کامل بدانید. یعنی بتوانید مفعول مطلق را تعریف کنید؛ اسامی غیرمنصرف را نام ببرید؛ بدانید کدام کلمات ملحق به جمع مذکر سالم هستند؛ و یا با تمیز کم خبری و استفهامی چه تفاوتی دارند؟ مثل کتاب دین و زندگی، باید قواعد عربی را حفظ باشید. اینکار کمی سخت ولی بسیار کلیدی است.

در 15 دقیقه بعدی، 25 تست بزنید. این تستها میتوانند جامع یا موضوعی باشند. البته عموماً تستهای موضوعی وقت کمتری میگیرند و میتوانید تست بیشتری بزنید. مهم این است که بتوانید به زمان توجه کنید و خود تان را عادت دهید که هر 25 تست را در 15 دقیقه بزنید. چراکه شما در جلسه کنکور فرضاً برای 25 تست عربی عمومی، 20 دقیقه فرصت  دارید که اگر 5 دقیقه زمان استرس و سایر مشکلات را از آن کم کنیم، 15 دقیقه برای شما زمان بسیار مطمئن و دقیقی است. اگر تمرین خود را به اینصورت ادامه دهید و پس از پایان 15 دقیقه هر تعداد تست که مانده بود را رها کنید، کمکم به این توانایی میرسید.

در 15 دقیقه بعدی باید تستهایی را که زده اید، تحلیل کنید. تا بدانید کدام یک را درست یا غلط زده اید و چرا؟ این تحلیل بسیار مهم است و اگر انجام نشود، تست زدن شما را هم بی فایده میکند.

اکنون تنها 15 دقیقه وقت دارید که باید در آن، لغت و معنی بخوانید. از کتاب عربی 1 شروع کنید. هرشب هر اندازه که میتوانید، بخوانید. با اینکه عربی 1 در زمره منابع کنکور نیست ولی بسیاری از لغات آن در کتابهای عربی 2 و 3 و پیش به کار رفته و لذا کتاب بسیار مهمی است.

این روال کار تا زمانی که تسلط شما بر جزوه قواعد عربی به حدّ مطلوبی برسد، باید ادامه پیدا کند. نگران طولانی شدن این زمان نباشید، به طرز شگفت انگیزی به کار شما می آید.

برای تثبیت آنچه میخوانید، بیش از تست زدن، تمرین ترکیب مؤثر است. ترکیب کردن را همزمان با شروع مطالعه عربی آغاز کنید و به مرور زمان آن را افزایش دهید و یک ساعت و 15 دقیقه مطالعه جزوه را با ترکیب کردن، تقسیم کنید، به گونه ای که هیچ یک از دو کار برای شما خسته کننده نشود.

در ترکیب هم توصیه میکنیم از کتاب سال اول شروع کنید. متن این کتاب سرشار از نکات مهم ترکیبی است که در دیگر کتابها تکرار نشده، ولی بسیار مهم هستند. توجه داشته باشید که هر چند وقت یکبار، متون ترکیب شده خود را با یک منبع معتبر مقایسه کنید تا اشکالات آن را بفهمید.

آخرین نکته اینکه، حین ترکیب یک کاغذ بردارید و هر فعل معتلی که میبینید، سه حرف اصلی، وزن ماضی و مضارع آن را یادداشت کنید. حکمت اینکار را هم به زودی می فهمید.

 

همانطور که گفتیم که برای پاسخگویی کامل به سؤالات عربی لازم است اطلاعات شما از ترجمه و قواعد، به یک میزان و به اندازه کافی باشد. در غیر این صورت، نمیتوانید آنچه را که در قسمتهای مختلف فراگرفته اید، به طور صحیح در تستها پیاده کنید. برای همین هم توصیه ما این است که هر دانش آموز حتماً شبی 2 ساعت را به مطالعه عربی اختصاص دهد. توضیح دادیم که این 2 ساعت باید به چه کارهایی اختصاص داده شود. برای آن دسته از دوستانی که شماره قبل را مطالعه نکرده اند، مجدداً و به طور خلاصه بیان خواهیم کرد.

شما باید حتماً یک جزوه خوب از قواعد عربی داشته باشید. در بعضی از کتابهای آموزشی، به نحو بسیار جامع و روشنی قواعد عربی را دسته بندی کرده و آموزش داده اند. هدف ما از این پیشنهاد این است که اهمیت یادگیری دقیق قواعد را به خوبی نشان دهیم. برای اینکه وقتی تست عربی را میبینید، به راحتی هدف طراح را از طرح سؤال درک کرده و به درستی به آن پاسخ دهید، باید قواعد را حفظ باشید و تعریف همه آنها را کلمه به کلمه بدانید. لذا در اوایل مطالعات خود در این زمینه، هر چه قدر بیشتر روی آن وقت بگذارید، موفقتر هستید. توصیه ما یک ساعت است.

در این ساعت، کتاب و یا جزوه خود را مثل کتاب دین و زندگی بخوانید و حفظ کنید. هر قدر که مسلط شدید، از این زمان بکاهید و به زمان ترکیب کردن کتابهایتان که در ابتدا 15 دقیقه است، اضافه کنید. برای ترکیب هم کتاب اول دبیرستان شروع خوبی است. کمکم به کتابهای دوم و سوم و پیش هم میرسید. در ادامه، 15 دقیقه تست میزنید که 25 سؤال در هر بار باید پاسخ داده شود. اگر وقت کم آوردید، نگران نشوید و به خودتان هم لطف نکنید و وقت اضافه هم ندهید، بلکه تمرین کنید و مطمئن باشید در مدت کوتاهی به این سیستم عادت میکنید و این مهارت در کنکور به شما بسیار کمک خواهد کرد. با این روش میتوانید مطمئن باشید که در کنکور وقت کم نخواهید آورد. تحلیل تستها هم امری لازم و ضروری است. به عبارت دیگر، اگر تستهایی را که زده اید (درست یا غلط) تحلیل نکنید، آن تستها هیچ ارزشی نخواهد داشت و چیزی بر آموخته های شما نخواهد افزود. در تحلیل تستها به پاسخنامه که بهتر است تشریحی باشد، رجوع کنید و درستی و نادرستی هر یک از گزینه ها را بررسی کنید. حتی اگر اینکار بیشتر از 15 دقیقه هم وقت گرفت، انجامش دهید. ارزشش را دارد. 

حالا 15 دقیقه دیگر زمان دارید که باید در آن به حفظ لغات و معنی های آنها بپردازید. هرقدر گنجینه لغات شما غنیتر باشد، هم به سؤالات ترجمه و درک مطلب و هم به سؤالات تحلیل صرفی و اعراب و ترکیب، راحتتر پاسخ خواهید داد. دست کم شبی 30 لغت را به خوبی و با ریشه هایشان فرا بگیرید. یکی از خوبیهای عربی این است که با یادگیری 30 ریشه لغت، میتوان گفت که از پس حد اقل 90 لغت برمیآیید. چون ریشه ها نقش اصلی را در ترجمه دارند.

اکنون شما در روزهای آغازین سال تحصیلی قرار دارید و بعضی از دانش آموزان باید علاوه بر کنکور، برای امتحانات کلاسی هم آماده باشند. برای همین چند نکته فوق العاده مؤثر را میخواهم برایتان شرح دهم تا در هر دو زمینه برای شما مفید واقع شود. شما باید حین ترکیب و یا حتی مطالعه متون عربی همیشه چند لیست همراه خود داشته باشید. یکی از آنها به فعل های سالم ثلاثی مجرد مربوط میشود و یکی مربوط به فعلهای معتل و یکی هم جمعهای مکسر را در خود میگنجاند. هر فعل سالم و معتلی را که مشاهده کردید، با 3 حرف اصلی و وزن ماضی و مضارع، در لیست وارد کنید. بعد از مدتی میبینید که به راحتی مانند معلمتان، ریشه افعال معتل را تشخیص داده و آنها را به قبل از اعلال بازگردانید یا آنجا که لازم است، اعلال را پیاده کنید. همین دو لیست کوچک، سرعت شما را در پاسخگویی به سؤالات عربی در آزمونها، چند برابر خواهد کرد. جمعهای مکسر هم برای این گفتیم که کلمات جالبی هستند. 

و حتی گاهی اساتید شما ممکن است آنها را با اسامی مفرد و یا حتی یک فعل اشتباه بگیرند (البته برخی موارد عجیب و غریبشان را). از آنجایی که این نوع جمع، تابع وزن و قانون خاصی هم نیست، بهتر است گوشتان را هرچه بیشتر با وزنهای سماعیشان آشنا کنید.
اگر این روال را با دقت پیاده کنید، میتوانید امیدوار باشید که درصد عربی کنکور شما، حسابی راضیتان خواهد کرد. چرا که، عربی چیزی جز تمرین و تکرا ر نیست. به محض اینکه مطمئن شدید که قواعد را به خوبی فرا گرفته اید، تمام یک ساعتی را که صرف خواندن آن میکردید، به ترکیب کردن اختصاص دهید. ترکیب کردن، یک تمرین عملی برای تمام آموخته های شما است. تنها از این طریق است که اشتباهات شما و نقاط ضعفتان خارج میشود، البته به شرطی که حتماً کاری را که انجام دادهاید با یک منبع معتبر تطبیق دهید.

آخرین نکته ای که لازم است از همین ابتدا گفته شود این است که: «هرگز در هیچ درسی به خود مغرور نشوید و به ویژه در عربی از غرور بترسید». تجربه نشان داده است که دوستان خوبی که از مهرماه شروع به اجرای شبی 2 ساعت عربی با این مراتب میکنند، در اواخر بهمن و اسفندماه، با رشد درصدهایشان مواجه میشوند و اگر چند بار هم صد بزنند، عربی را میبوسند و کنار میگذارند تا کمی به ریاضی و ادبیات و ... برسند. اما همین تجربه هم بارها و بارها افرادی را دیده است که با معلومات بسیار بالا، پس از چند هفته رهاکردن عربی، همه را فراموش کرده اند و افت شدید درصدهایشان در ایام نزدیک به کنکور، استرس شدیدی برایشان ایجاد کرده است.

پس آخرین نکته این شماره این است که در عربی، همچنان آهسته و پیوسته تا روز کنکور باید حرکت کنید تا یک رهروی واقعی و موفق محسوب شوید.