درس دوازدهم: حروف مشبهه بالفعل

يكـﯽ ديگر از نواسخند .

محل : برسر جمله هاﯼ اسميه

عمل : ناصب اسم ، رافع خبر

إنّ‌ َ (همانا ، به درستـﯽ كه و ..)

أنّ َ (همانا ، به درستـﯽ كه و ..)

كأنّ َ (گويـﯽ كه ، مثل اين كه )

حروف مشبهه بالفعل

لكنّ َ (امّا ، ولـﯽ)

ليتَ (اﯼ كاش)

لعلّ َ (باشدكه ، اميداست كه)


** اين حروف درعمل هيچ فرقـﯽ باهم ندارند . تنها تفاوت آن ها در معنـﯽ است .

** مانند افعال ناقصه برسر جمله هاﯼ اسميه آمده ، مبتدا اسم اين حروف و خبر ، خبر آن ها نام مـﯽ گيرد .

** مانند افعال ناقصه سه نوع از انواع خبر را دارند :

الف- مفرد : إنّ الله َ عالم ٌ . عالم ٌ: خبرمفرد إنّ و مرفوع به اعراب ظاهرﯼ و اصلـﯽ

ب- جمله : إنّ التلميذ َ يَكتبُ دَرسَهُ . جمله ﯼ "يكتب درسَه" : جمله ﯼ فعليه ، خبرإنّ و محلاً مرفوع

ج- شبه جمله : إنّ بيَدي كتابا ً. (مسلما ًدردستم كتابـﯽ است .) إنّ : ازحروف مشبهة بالفعل ، بيَد : جارو مجرورتقديراً وشبه جمله خبرمقدم إنّ و محلا ًمرفوع ، ي : مضاف إليه و محلا ًمجرور، كتابا ً : اسم مؤخرإنّ و منصوب به اعراب ظاهرﯼ و اصلـﯽ .

** از آن جا كه حرف هستند ، پس تطابقشان با اسم از نظر جنس بـﯽ معناست .

** اسمشان يا به صورت اسم است، يا ضميربارز. إنّ عليّا ً تلميذ ٌ. عليّا ً: اسم إنّ ومنصوب به اعراب ظاهرﯼ و اصلـﯽ

إنّهُ تلميذ ٌ. هُ : اسم إنّ و محلاً منصوب



** يكـﯽ از نكات بسيار مهم اين درس "ماﯼ كافـّه " است .

محل : بعد از حروف مشبهه بالفعل

عمل : بازدارنده ﯼ اين حروف از عمل

اگرماﯼ كافه بعد ازاين حروف قرارگيرد ، مبتدا وخبربه حالت اصلـﯽ خود (از جهت اعراب و معنـﯽ) برمـﯽ گردند .

معنـﯽ جمله فرقـﯽ نمـﯽ كند ؛ غير اززمانـﯽ كه با إنّ و أنّ بيايد . إنّما و أنّما : فقط .

إنما التلميذ ُ يعمل بواجبه . (فقط دانش آموزبه وظيفه اش عمل مـﯽ كند .)

كأنـّما العلمُ نورٌ . (گويـﯽ دانش ، نور است.) لعلـّما اللهُ يَرْحَمُنا . (باشد كه خداوند ، به ما رحم نمايد.)

درتركيب :

كأنـّما العلمُ نورٌ.

كأن : ازحروف مشبهه بالفعل

ما : ماﯼ كافه

العلم : مبتدا و مرفوع به اعراب ظاهرﯼ و اصلـﯽ

نور : خبرمفرد و مرفوع به اعراب ظاهرﯼ و اصلـﯽ

درتجزيه :

كأنّ(يا بقيه ﯼ حروف مشبهه بالفعل) : از حروف مشبهه بالفعل ، عامل ، مبنـﯽ بر فتح

ما : حرف ، ماﯼ كافه ، غيرعامل ، مبنـﯽ بر سكون